انکوباتور شیکردار
انکوباتور شیکردار بسیار کارآمدتر از انکوباتور ساده (معمولی) است؛ چون علاوه بر این که شرایط مناسب کشت را فراهم میکند. باعث یکنواخت شدن بستر کشت می‌شود و موجب به حرکت در آوردن محیط کشت با سرعت مشخصی روی یک صفحه می‌شود. در این مقاله به بررسی انکوباتور شیکردار پرداخته‌ایم.
مشخصات فنی انکوباتور شیکردار
انکوباتور شیکردار در سایزهای 200 لیتری، 120 لیتری و 55 لیتری تولید می‌شود. این نمونه دستگاه آزمایشگاهی دارای سیستم کنترل حرارت هوشمند و در دمای محیط تا 60 درجه سانتیگراد دارای دقت 1.0 است. مصرف کم و دقت فوق‌العاده دو مشخصه متمایز و مهم این دستگاه خواهند بود. از نظر شکل ظاهری مانند دیگر انکوباتورها است. انکوباتور شیکردار دارای یک صفحه متحرک بوده که ظروف شیشه‌ای و نمونه‌ها را می‌توان جهت همزدن روی آن قرار داد. به صورت ثابت نمونه‌ها را روی سینی طبقه هم می‌توان قرار داد. عایق بندی دور درب دستگاه با استفاده از لاستیک سیلیکون انعطاف پذیر و مقاوم در برابر حرارت انجام شده است. به همین دلیل مانع از اتلاف حرارت خواهد شد. برای ایجاد حرارت ثابت و پایدار در دستگاه انکوباتور عایق‌بندی اطراف محفظه داخلی دستگاه با استفاده از پشم سنگ درجه یک فشرده انجام شده است.
این دستگاه آزمایشگاهی به صورت قابل توجهی باعث کاهش برق مصرفی می‌شود و این به دلیل عایق‌بندی مناسب آن است. با استفاده از ورق استنلس استیل، اسکلت این دستگاه ساخته شده است. محفظه داخلی و بدنه خارجی این دستگاه به ترتیب از جنس استنلس استیل و ورق فولاد با پوشش رنگ الکترواستاتیک است. دور تا دور محفظه دستگاه با استفاده از المنت‌های حرارتی پوشیده شده که این موجب گردیده به فن سیرکولاسیون نیازی نباشد و باعث یکنواخت شدن کامل حرارت شده است. جهت جابه‌جایی آسان‌تر، دستگاه دارای چرخ قفل‌دار است.
اجزای دستگاه انکوباتور شیکردار
سیستم ثبات، سیستم هشدار، سیستم کنترل گازها، سیستم کنترل رطوبت، سیستم کنترل دما و منبع تغذیه از اجزای مختلف این نمونه انکوماتور هستند. اینکو‌باتور شیکردار یا Shaker Incubator علاوه بر این که شرایط لازم را برای کشت و رویش میکرواورگانیسم فراهم میکند. برای یکسان نگاه داشتن محیط کشت و حل کردن برخی مواد مغذی، شیک کردن و حرکت نمودن نمونه هم به طور همزمان انجام می‌دهد. به عنوان نمونه کشت میکروبی مایع با شیک شدن باعث شده به محیط کشت اکسیژن بیشتری نفوذ پیدا کند. بنابراین در زمان کوتاهی قدرت تکثیر باکتری افزایش پیدا میکند. برای نگهداری این دستگاه آزمایشگاهی باید به یک سری نکات طلایی توجه کنید. حداقل در هر دقیقه 20 لیتر هوا در زمان فعالیت دستگاه از فیلتر عبور میکند. اگر مشاهده کرده‌‌اید که فیلتر کدر شده، نشان دهنده این است مشکلی در تهویه داخل محفظه وجود دارد و باید به تعویض فیلتر اقدام کنید.
آب داخل مخزن را باید در 24 ساعت یکبار تعویض کنید تا در مخزن آب میکروارگانیسم‌ها نتوانند، رشد کنند. به طور مرتب قسمت‌های داخلی انکوباتور باید ضد عفونی شود. از انکوباتور هیچ گاه در کنار مواد قابل احتراق استفاده نکنید. داخل انکوباتور هیچ‌گاه محلول‌های اسیدی را نریزید. هنگام استفاده از این دستگاه آزمایشگاهی باید از لوازم حفاظتی زیر استفاده کنید:
- پنس هنگام قرار دادن و برداشتن ظروف
- دستکش
- عینک ایمنی
این مدل انکوباتور در موارد زیر استفاده خواهد شد:
- صنایع غذایی
- مراکز تحقیقاتی
- دانشگاه‌ها
- بیمارستان‌ها
- تشخیص طبی
- آزمایشگاه‌های داروسازی
مزایا و ویژگی‌های دستگاه انکوباتور شیکردار
این مدل انکوماتور در دمای خاص مواد، پلیت‌ها و محلول‌ها را همراه با تکان دادن آن‌ها نگهداری میکند. از ویژگی‌های این دستگاه آزمایشگاهی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- دارای یک حرکات تکان‌دهنده دایره‌ای 500_25 دور در دقیقه با سرعت آهسته است.
- برای این که در کل محیط کشت مواد مغذی به صورت یکنواخت توزیع شود و برای ترکیب اکسیژن جهت رشد سلولی شرایط بهینه را فراهم خواهد نمود.
به دو صورت حرکت اوربیتالی و حرکت رفت و برگشتی شیکر در این دستگاه حرکت میکند. برای رشد هر نوع سلول مانند مخمر، کشت بافت و کشت باکتری از این دستگاه استفاده خواهد شد. از نظر شکل ظاهری به انکوباتور ساده شبیه است. محفظه داخلی و بدنه این نوع دستگاه آزمایشی به ترتیب دارای جنس‌های زیر هستند:
- جنس استنلس استیل
- ورق فولادی با رنگ الکترواستاتیک و مقاوم در برابر اسید و خوردگی
مکانیزم این مدل انکوباتور بر اساس دو نوع زیر است:
- گرمایشی
- سرمایشی
تغییرات دمایی متنوعی در این مدل دستگاه انکوباتور قابل برنامه‌ریزی است. برنامه‌ریزی آن به صورت برنامه هفتگی، برنامه متوالی و برنامه دمای ثابت انجام خواهد شد. در هنگام خرید این نمونه دستگاه آزمایشگاهی باید به نکات زیر توجه کنید:
- قابلیت برنامه‌ریزی
- فضای داخلی استیل
- سرعت قابل تنظیم
- یکنواختی دما
انواع دستگاه انکوباتور شیکردار
یکی از موضوعات مهم که در محیط آزمایشگاهی باید به آن توجه فراوانی نمود، کشت میکروارگانیسم‌ها است. اگر به اندازه مشخصی فشار هوا و دما در محیط کشت وجود نداشته باشد، خطای قابل توجه‌ای روی می‌دهد. دستگاه انکوباتور مدل شیکردار از ایجاد چنین خطای جلوگیری میکند. این دستگاه در دو مدل زیر وجود دارد:
- دستگاه انکوباتور شیکردار ساده
- دستگاه انکوباتور شیکردار یخچالدار
شرایط کشت مطلوب یکنواخت، محیط کشت یکدست وهمسان را به وسیله دستگاه انکوماتور شیکردار به راحتی می‌توان ایجاد نمود. با استفاده از مدل یخچالدار این دستگاه می‌توان دمای آن را پایین‌تر از دمای اتاق آورد؛ ولی در مدل‌های ساده امکان پایین آوردن دما وجود ندارد. در بسیاری از آزمایشگاه‌ها مانند آزمایشگاه میکروبیولوژی می‌توان از این دستگاه برای رشد قارچ‌ها، آغازیان و باکتری‌ها استفاده نمود. به طور کلی مشخصه اصلی این دستگاه حالت شیک یا همان تکان‌دهنده بودن آن است. با استفاده از این مدل دستگاه انکوباتور محتویات درون محفظه (محیط کشت مایع) را می‌توان حرکت داد تا به صورت یکنواخت گرما، مواد غذایی و اکسیژن به تمام قسمت‌های محیط کشت برسد. حالت شیک یا همان حالت تکان‌دهنده به صورت چرخشی، خطی و الاکلنگی است.